စစ္ေတြၿမိဳ႕ ဓာတ္လယ္ေက်ာင္းတိုက္ မဟာကမၼ႒ာနာစရိယ ဘဒၵႏၲသုဝဏၰဆရာေတာ္
ဘဂၤလားေဒ့ခ်္ႏိုင္ငံ ဖေလာင္းခ်ိပ္(cox's bazar)ၿမိဳ႕ ဇယသုခေက်ာင္း၌
၂၀၀၇ ခု ေမလ ၅ ရက္ေန႔ ညေန ၄ နာရီ ၃၀ မိနစ္မွ ၅ နာရီ ၃၀ မိနစ္ထိေဟာၾကားအပ္ေသာ
ပဋိစၥသမုပၸါဒ္တရားေတာ္
အဂၤါတစ္ဆယ့္ႏွစ္ပါး (သဠာယတန၊ ဖသ၁၊ ေဝဒနာ)အဂၤါတစ္ဆယ့္ႏွစ္ပါး တရားကိုယ္မ်ားကို ေကာက္မႈသည္ နာမ္႐ုပ္သို႔ ေရာက္သြားပါၿပီ၊ ထိုနာမ္႐ုပ္ကို ခႏၶာထဲမွာသာ ေကာက္၍ရပါသည္၊ တ
ျခားမွာေကာက္လွ်င္ လြဲသြားလိမ့္မယ္ျဖစ္ပါသည္။ စာမွတ္တမ္းမွာေတာ နာမ္႐ုပ္ကို ေရးထား၍ရွိသည္၊ စာမွတ္တမ္းမွာရွိေသာ နာမ္႐ုပ္သည္ မွတ္တမ္းနာမ္႐ုပ္ျဖစ္၍ အစစ္နာမ္႐ုပ္မဟုတ္ပါ၊ အစစ္နာမ္႐ုပ္သည္ ခႏၶာမွာရွိပါသည္၊ ေန႔တိုင္း ကိုယ္ခႏၶာႏွင့္ လႈပ္ရွား သြားလာ စားေသာက္ ျပဳ
ျပင္ေနရေသာခႏၶာသည္ နာမ္႐ုပ္ခႏၶာႀကီးျဖစ္သည္။ တရားကိုယ္ကို ေကာက္ေနျခင္းသည္ ငါ့ကိုယ္သူ႔ကိုယ္မဟုတ္၊ လူနတ္ျဗဟၼာ ပုဂၢိဳလ္သတၱဝါ
မဟုတ္သည္ကို သိလိုသည္ျဖစ္၍ ေကာက္ေနျခင္းျဖစ္သည္။
တရားကို သိေသာစိတ္သည္ တစ္မ်ိ ဳး အလႈဒါန ပုတီးေမတၱာကို သိေသာစိတ္သည္ တစ္မ်ိ ဳးစီျဖစ္သည္၊ တရားကို သိေသာစိတ္သည္ ဝိပသ၁
နာပညာစိတ္ျဖစ္သည္။ ဝိပသ၁နာပညာကိုရမွ မဂ္ပညာကိုရသည္၊ မဂ္ပညာကိုရမွ နိဗၺာန္ကိုရပါသည္။ ဝိပသ၁နာပညာကို မရေသာသူသည္ မဂ္ပညာကိုမရႏိုင္၊ မဂ္ပညာကို မရေသာသူသည္ နိဗၺာန္ကိုမရႏိုင္ျဖစ္သည္၊ ဤကဲသို႔ အဆင့္ဆင့္ရွိပါသည္။ ထိုသို႔ျဖစ္လွ်င္ နိဗၺာန္ကိုရဖို႔အတြ
က္ မဂ္ပညာလိုလာသည္၊ မဂ္ပညာကိုရဖို႔အတြက္ ဝိပသ၁နာပညာလိုလာျပန္သည္၊ ဝိပသ၁နာပညာကိုလည္း ကိုယ့္ဟာကိုယ္ မသိတတ္သည္
ျဖစ္၍ ဘုရားသာသနာႏွင့္ၾကံဳ ၍ တရားကိုနာယူမွ ဝိပသ၁နာပညာကိုရပါသည္။ တရားကိုနာယူမႈ၌ ျမတ္ေသာတရားကို နာယူရသည္၊ ျမတ္ေ သာတရားသည္ ႐ုပ္မွန္းနာမ္မွန္းသိေအာင္ ေဟာေသာတရားသည္ ျမတ္ေသာတရားျဖစ္ပါသည္။
သူေတာ္ဆည္းကပ္ ျမတ္တရားနာဆိုရာ၌ မဂ္ဉာဏ္ ဖိုလ္ဉာဏ္ရရန္အတြက္ သူေတာ္ေကာင္းကို ဆည္းကပ္ရသည္၊ ဤေနရာမွာ သူေတ
ာ္ေကာင္းအရကို သိဖို႔လိုလာပါလိမ့္မယ္၊ အလွဴသီလ ပုတီးေမတၱာကို ေဟာေျပာေသာ ပဂၢိဳလ္ကိုလည္း သူေတာ္ေကာင္းေခၚသည္၊ ယင္းသူေတာ္
ေကာင္းကို ဆည္းကပ္၍ ျမတ္ေသာတရားကို မနာယူရျဖစ္သည္။ ဝိပသ၁နာပညာ မဂ္ပညာကို ေဟာေျပာျပေသာ သူေတာ္ေကာင္းကိုဆည္းက
ပ္မွ ျမတ္ေသာတရားကို နာယူရပါသည္၊ ဝိပသ၁နာပညာ မဂ္ပညာကို ေဟာေျပာျပေသာပုဂၢိဳလ္သည္ ဘုရားမွတပါး တျခားသူမေဟာပါ၊ ယခု သာသနာအထဲမွာ သူသူကိုယ္ကိုယ္ ေဟာေျပာေနမႈတို႔သည္ ဘုရားထံမွသင္ယူ၍ ေဟာေျပာေနျခင္းတို႔ျဖစ္သည္၊ ဘုရားသင္ေပးမႈမရွိလွ်င္ သူ
သူကိုယ္ကိုယ္ မေဟာေျပာႏိုင္ျဖစ္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ သူေတာ္ဆည္းကပ္ ဆိုေသာစကား၌ ဘုရားကိုဆည္းကပ္ရသည္၊ ျမတ္တရားနာ၌ ဝိပ
သ၁နာတရားကို နာယူရသည္၊ ႐ုပ္နာမ္သိေအာင္ နာယူေသာတရားကို ဝိပသ၁နာတရားေခၚပါသည္။
ျမတ္ေသာတရားကို သာမန္အေနႏွင့္ၾကည့္လွ်င္ ေလးမ်ိ ဳးရွိသည္။ စိတ္တည္းဟူေသာ ျမတ္ေသာတရားတစ္ပါး၊ ေစတသိက္တည္းဟူေသာ
ျမတ္ေသာတရားတစ္ပါး၊ ႐ုပ္တည္းဟူေသာ ျမတ္ေသာတရားတစ္ပါး၊ နိဗၺာန္တည္းဟူေသာ ျမတ္ေသာတရားတစ္ပါး၊ အားလံုး ျမတ္ေသာတရာ
း ေလးပါးျဖစ္သည္။ ပရမတ္တရား ေလးပါးသည္ စိတ္ ေစတသိက္ ႐ုပ္ နိဗၺာန္ကိုေခၚသည္၊ ယခု သင္ယူေနမႈသည္ စိတ္ ေစတသိက္ ႐ုပ္ နိဗၺာန္
တည္းဟူေသာ ပရမတ္တရား ေလးပါးကို သင္ယူေနျခင္းျဖစ္သည္။ အဝိဇၨာကို ေမာဟတရားကိုယ္ ေကာက္ထားသည္၊ ေမာဟသည္ ေစတသိ
က္တရားျဖစ္သည္။ သခၤါရတရားကိုယ္သည္ ေစတနာျဖစ္သည္၊ ေစတနာသည္ ေစတသိက္တရားျဖစ္သည္၊ ထိုေစတသိက္တရားကိုလည္း ကိုယ့္ခႏၶာမွာ ေကာက္၍ရခဲပါၿပီ။ ဝိဉာဏ္သည္ စိတ္ျဖစ္သည္၊ ျမင္စိတ္ ၾကားစိတ္စသည္ျဖင့္ ေကာက္ျပခဲ့ပါၿပီ။ နာမ္သည္ အမွတ္ျဖစ္သည္၊ ယင္းအမွတ္သည္ ေစတသိက္တရားျဖစ္သည္။ ထို႔ေနာက္ ဣသ၁ မစၧရိယ ကုကၠဳ စၥ အစရွိသည္ျဖင့္ ေစတသိက္တရားတို႔ကို ေကာက္ျပခဲ့ပါ
သည္။
စက္ဝိုင္းကိုၾကည့္ပါ၊ ဝိဉာဏ္သည္ ႐ုပ္တရား၊ နာမ္သည္ ေစတသိက္တရား၊ ႐ုပ္သည္ ႐ုပ္တရား၊ စိတ္ ေစတသိက္ ႐ုပ္တို႔ျဖစ္သည္။ ျမင္လွ်
င္ ျမင္စိတ္ျဖစ္သည္၊ ထိုျမင္မႈ၌ မွတ္စိတ္ပါလာသည္၊ မွတ္စိတ္သည္ နာမ္တရားျဖစ္သည္၊ အျမင္ခံအ႐ုပ္သည္ ႐ုပ္တရားျဖစ္သည္၊ ျမင္မႈ၌ စိတ္
ေစတသိက္ ႐ုပ္ျဖစ္ေနပါသည္။ ၾကားသည္၌ ၾကားသိစိတ္သည္ စိတ္တရား၊ ၾကားသည္ကို မွတ္သည္က နာမ္တရား၊ အသံႏွင့္႐ုပ္သည္ ႐ုပ္တ
ရားျဖစ္သည္၊ ၾကားသည္၌ စိတ္ ေစတသိတက္ ႐ုပ္ သံုးမ်ိ ဳးျဖစ္ေနသည္။ တရားကိုယ္ေကာက္ေနမႈသည္ သၿဂႋဳ လ္စာအုပ္ကိုၾကည့္၍ ေကာက္ေန
သည္မဟုတ္ဘဲ ခႏၶာကိုၾကည့္၍ ေကာက္ေနသည္။ ၾကားသည္၌ ၾကားသည္စိတ္က ဝိဉာဏ္(စိတ္)၊ ၾကားမႈကို မွတ္သည္က နာမ္(ေစတသိက္)၊
နားႏွင့္အသံက ႐ုပ္ျဖစ္သည္၊ ၾကားသည္၌ စိတ္ ေစတသိက္ ႐ုပ္ေပၚပါသည္။
အအနံ႔ကိုနံသည္၌ နံစိတ္သည္စိတ္ျဖစ္၍ ေမႊးသည္ ပုတ္သည္ကို မွတ္သည္က နာမ္(ေစတသိက္)ျဖစ္ၿပီး ႏွာေခါင္းသည္ ႐ုပ္ျဖစ္သည္၊ စိတ္
ေစတသိက္ ႐ုပ္ ခႏၶာမွာေပၚေနသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ စိတ္ ေစတသိက္ ႐ုပ္တို႔သာရွိသည္၊ အခ်င္းေျပာလွ်င္ စိတ္ႏွင့္ေစတသိက္သည္ နာမ္တရားျဖစ္
၍ ႐ုပ္သည္ ႐ုပ္တရားျဖစ္ၿပီး ႐ုပ္နာမ္ျဖစ္သည္။
စားသည္၌လည္း စိတ္ ေစတသိက္ ႐ုပ္ေပၚသည္။ တစ္ခါတေလ အစားကိုမစားရလွ်င္ အနည္းဆံုး လွ်ာရည္ကို မ်ိ ဳေနရသည္၊ လွ်ာရည္ကို မမ်ိ ဳ
ႏိုင္လွ်င္ ေသရမယ္ျဖစ္သည္၊ လွ်ာရည္ အရည္သည္ ႐ုပ္တရား၊ မ်ိ ဳစိတ္သည္ စိတ္တရား၊ မ်ိ ဳမႈကိုမွတ္သည္က ေစတသိက္တရားျဖစ္သည္၊ စား
သည္၌ စိတ္ ေစတသိက္ ႐ုပ္ေပၚေနသည္။
ကိုယ္ခႏၶာျဖင့္လုပ္သည္ သြားလာသည္ ထိုင္သည္၌ ကိုယ္ခႏၶာႀကီးသည္ ႐ုပ္တရား၊ သြားလာစိတ္ ထိုင္စိတ္ လုပ္ကိုင္စိတ္သည္ စိတ္တရား၊
လႈပ္ရွားမႈသည္က ေစတနာျဖစ္၍ ေစတနာသည္ ေစတသိက္တရားျဖစ္သည္၊ ခႏၶာကိုယ္ျဖင့္ ထိုင္ထ သြားလာ လႈပ္ရွားမႈတို႔၌လည္း စိတ္ ေစတ
သိက္ ႐ုပ္တရားတို႔ျဖစ္သည္။
ႏွလံုးႏွင့္ၾကံေတြးေသာအခါ၌ နွလံုးအိမ္သည္ ႐ုပ္တရားျဖစ္သည္၊ ေတြးေတာမႈသည္ စိတ္တရားျဖစ္သည္၊ ေတြးသိမႈ၌ အျဖဴ အဝါ ေယာက္်ား
မိန္းမအမွတ္ပါလာသည္၊ အမွတ္သည္ ေစတသိက္တရားျဖစ္သည္၊ ၾကံေတြးမႈ၌ စိတ္ ေစတသိက္ ႐ုပ္ျဖစ္ေနပါသည္။ စိတ္ ေစတသိက္ ႐ုပ္ကို အခ်င္းေျပာေသာ္ စိတ္ ေစတသိက္သည္ နာမ္ျဖစ္သည္၊ ႐ုပ္သည္ ႐ုပ္ျဖစ္သည္၊ ခႏၶာ၌ ႐ုပ္နာမ္ျဖစ္ေနပါသည္။
ယခုဆက္ၿပီး သဠာယတနကို တရားကိုယ္ေကာက္ပါမယ္။ သဠာယတန၌ သတစ္ပုဒ္ အာယတနတစ္ပုဒ္ျဖစ္သည္၊ ဠႀကီးသည္ အဓိပၸါယ္ တ
စ္ခုမွမရွိပါ၊ သသည္ ေျခာက္ပါး၊ အာယတနသည္ အိမ္၊ ေပါင္းလွ်င္ အိမ္ေျခာက္အိမ္ျဖစ္သည္။ နာမ႐ူပပစၥယာ သဠာယတနံဆိုထားသည္၊ နာ႐ုပ္
ေၾကာင့္ အာယတနေျခာက္ပါးျဖစ္သည္။ တနည္း နာမ္႐ုပ္ေၾကာင့္ အိမ္ေျခာက္အိမ္ျဖစ္သည္။ နာမ္႐ုပ္ေၾကာင့္ အာယတနေျခာက္ပါးျဖစ္သည္သ
ာေဟာသည္၊ နာမ္႐ုပ္ေၾကာင့္ ေယာက္်ားျဖစ္သည္ မိန္းမျဖစ္သည္ လူနတ္ျဗဟၼာျဖစ္သည္မေဟာပါ၊ ဘုရားတရားသည္ ရွင္းေနပါသည္။ နာမ္႐ုပ္
ေၾကာင့္ သဠာယတနေခၚေသာ အိမ္ေျခာက္အိမ္ျဖစ္လွ်င္ ထိုအိမ္ေျခာက္အိမ္ကို ကိုယ္ခႏၶာမွာ ရွာရပါသည္၊ အိမ္ေျခာက္အိမ္ကို ပါဠိစကားျဖင့္ စ
ကၡာယတန ေသာတာယတန ဃာနာယတန ဇိဝွာယတန ကာယာယတန မနာယတနတို႔ျဖစ္သည္။
ပါဠိဘာသာသည္ မိခင္ေျပာေသာ ဘာသာစကားမဟုတ္သည္ျဖစ္၍ ကိုယ္က ႏႈတ္မတက္ႏိုင္ပါ၊ မိခင္ဘာသာစကားႏွင့္ ေျပာေသာအခါ စကၡာယတန မ်က္စိအိမ္၊ ေသာတာယတန နားအိမ္၊ ဃာနာယတန ႏွာေခါင္းအိမ္၊ ဇိဝွာယတန လွ်ာအိမ္၊ ကာယာယတန ကိုယ္အိမ္၊ မ်က္စိ နား
ႏွာေခါင္း လွ်ာမွ က်ံေသာအရာအားလံုးကို ကာယာယတန ကိုယ္အိမ္ျဖစ္သည္၊ မနာယတန စိတ္အိမ္တို႔ျဖစ္ပါသည္။
ရပ္ထဲ႐ြာထဲ၌ မ်က္စိအိမ္ကို မ်က္စိအလံုးကို သိေနၾကသည္၊ မ်က္စိအလံုးသည္ မ်က္စိအိမ္မဟုတ္ပါ၊ မ်က္စိအလံုးထဲ၌ အလယ္တည့္တည့္မွာ
အၾကည္႐ုပ္ရွိသည္၊ ထိုအၾကည္႐ုပ္ကိုၾကည့္လွ်င္ လွပ္လွပ္ျဖစ္ေနသည္၊ ႐ြာစကားႏွင့္ေျပာေသာ္ အလယ္တည့္တည့္မွာ လူအရိပ္ေပၚေနေသာ
ေနရာျဖစ္သည္၊ အလယ္တည့္တည့္မွာ အၾကည္႐ုပ္သည္ မ်က္စိအိမ္ျဖစ္သည္။ အၾကည္႐ုပ္မွက်ံေသာ မ်က္လံုးအားလံုးသည္ ကိုယ္အိမ္ျဖစ္သ
ည္။ ျမင္စရာရွိရာကို ျမင္ေသာအၾကည္႐ုပ္သည္ စကၡာယတန မ်က္စိအိမ္ျဖစ္သည္။ ထိုစကၡာယတန မ်က္စိအိမ္သည္ စာထဲမွာမဟုတ္ ကိုယ့္ခႏၶာ
အထဲမွာျဖစ္သည္၊ ငါသူ ပုဂၢိဳလ္သတၱဝါ အသက္ဇီဝလည္းမဟုတ္ မ်က္စိအိမ္ျဖစ္သည္။ မ်က္စိအိမ္သည္ လူေခၚေသာခႏၶာ၌ရွိသည္၊ နတ္ ျဗဟၼာ ငရဲ တိရစၧာန္ ၿပိတၱာ အသူရကာယ္ေခၚေသာ ခႏၶာတို႔၌လည္းရွိသည္၊ မ်က္စိအိမ္သည္ သံုးဆယ့္တစ္ဘံုလံုး ခႏၶာရွိသူတို႔၌ ရွိေနသည္၊ ယင္းေၾကာ
င့္ မ်က္စိအိမ္သည္ ငါသူမဟုတ္ ႐ုပ္တရားျဖစ္ပါသည္။
ေသာတာယတန နားအိမ္။ နားအိမ္သည္ နား႐ြက္ကို ဆိုသည္မဟုတ္ပါ၊ နား႐ြက္သည္ ကာယာယတန ကိုယ္အိမ္၌ျဖစ္သည္။ နား႐ြက္အထဲ
ကို ေရာက္လာေသာ အသံလႈိင္းကို ၾကားသိေပးေသာ အၾကည္႐ုပ္ရွိသည္၊ ထိုအၾကည္႐ုပ္သည္ ေသာတာယတန နားအိမ္ျဖစ္သည္။ နား႐ြက္ အထဲ၌ အၾကည္႐ုပ္ပ်က္လွ်င္ နားမၾကားျဖစ္သည္၊ နား႐ြက္ေတာ့ရွိၿပီး နားမၾကားမႈသည္ သိသာသည္ျဖစ္၍ နား႐ြက္သည္ ေသာတာယတန နား
အိမ္မဟုတ္ပါ၊ နား႐ြက္သည္ ကိုယ္အိမ္ျဖစ္သည္။ ခႏၶာ၌ လူခႏၶာလူအိမ္ နတ္ခႏၶာနတ္အိမ္မရွိဘဲ နားအိမ္သာရွိသည္၊ နားအိမ္သည္ ႐ုပ္တရားျဖ
စ္ပါသည္။
ဃာနာယတန ႏွာေခါင္းအိမ္။ ႏွာေခါင္းအိမ္သည္ မ်က္စိႏွင့္ျမင္ရေသာ လက္ႏွင့္ကိုင္တြယ္၍ရေသာ ႏွာေခါင္းကို ဆိုသည္မဟုတ္ပါ၊ ႏွာေခါင္း
အထဲ၌ အနံ႔ကိုနံေသာ အၾကည္႐ုပ္ ေနရာတစ္ခုရွိသည္၊ ထိုအၾကည္႐ုပ္သည္ ႏွာေခါင္းအိမ္ျဖစ္သည္။ မ်က္စိႏွင့္ျမင္၍ရေသာ လက္ႏွင့္စမ္း၍ရေ
သာ ေနရာအားလံုးသည္ ကိုယ္အိမ္၌ျဖစ္သည္။ အၾကည္႐ုပ္ ႏွာေခါင္းအိမ္သည္ ႐ုပ္တရားျဖစ္သည္၊ ထို႐ုပ္သည္ မိေၾကာင့္ ဖေၾကာင့္ မ်ိ ဳးေၾကာ
င့္မဟုတ္ ကံ စိတ္ ဥတု အာဟာရ အေၾကာင္းေလးပါးေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ႐ုပ္တရားကို ႐ုပ္လို႔သိလွ်င္ ငါသူ ပုဂၢိဳလ္ သတၱဝါအသိသည္ ေပ်ာက္လ်
က္ ပညာသိျဖစ္ေနသည္၊ ႐ုပ္ကို ႐ုပ္မသိဘဲ ငါသူ သိေသာအသိသည္ ပညာသိမဟုတ္ အမွတ္သိျဖစ္သည္။ ျမင္၍ၾကား၍သိမႈသည္ ဝိဉာဏ္သိ
ျဖစ္သည္။
ဇိဝွာယတန လွ်ာအိမ္။ ဤအတိုင္းၾကည့္ေသာ္ ပါးအတြင္း၌ လွ်ာႀကီးကို ေတြ႔ျမင္ရသည္၊ ထိုလွ်ာတစ္ခုလံုးကို ဇိဝွာယတနမေခၚပါ၊ လွ်ာအလ
ယ္၌ မွန္သားကဲသို႔ အၾကည္႐ုပ္ရွိသည္၊ ထိုအၾကည္႐ုပ္ကို မ်က္စိျဖင့္ ျမင္၍မရပါ ဉာဏ္ႏွင့္မွျမင္ရသည္၊ အၾကည္႐ုပ္၌ စားစရာတစ္ခုခုေရာက္
လာလွ်င္ စားသိစိတ္ေပၚလာသည္၊ စားသိစိတ္ျဖစ္ေသာ အၾကည္႐ုပ္သည္ ဇိဝွာယတန လွ်ာအိမ္ျဖစ္သည္။ အၾကည္႐ုပ္မွက်ံေသာ လွ်ာျပားႀကီး
သည္ ကာယာယတန ကိုယ္အိမ္၌ပါဝင္သည္၊ အၾကည္႐ုပ္ လွ်ာအိမ္သည္ ႐ုပ္တရားျဖစ္သည္။
ကာယာတန ကိုယ္အိမ္။ မ်က္စိအၾကည္႐ုပ္ နားအၾကည္႐ုပ္ ႏွာေခါင္းအၾကည္႐ုပ္ လွ်ာအၾကည္႐ုပ္မွက်ံေသာ ဦးေခါင္းမွ ေျခဖ်ားတိုင္ေအာင္
အတြင္းအျပင္ ကိုယ္ခႏၶာအားလံုးသည္ ကာယာတန ကိုယ္အိမ္ျဖစ္သည္။ ကိုယ္၌ အျပင္မွထိလွ်င္လည္း သိစိတ္ေပၚသည္၊ အတြင္းမွထိလွ်င္လ
ည္း သိစိတ္ေပၚသည္။ တစ္ခါတေလ အတြင္း၌ထိမႈေၾကာင့္ ဗိုက္နာဗိုက္ေအာင့္ျဖစ္သည္၊ အတြင္း၌ထိ၍ သိစိတ္ေပၚျခင္းျဖစ္သည္။ ခႏၶာကိုယ္၌
ကလီစာႏွင့္တကြ အတြင္းအျပင္ ေခါင္းမွေျခဖ်ားထိ အၾကည္႐ုပ္သည္ ကာယာယတန ကိုယ္အိမ္ျဖစ္သည္။
မနာယတန စိတ္အိမ္။ ႏွလံုးအိမ္၌ ေသြးရွိသည္၊ ထိုႏွလံုးေသြးသည္ ၾကည္ၿပီးျဖစ္ေနသည္၊ ၾကည္သည္ကို ရခိုင္စကားႏွင့္ေျပာလွ်င္ ႀကိဳင္သ
ည္။ ႀကိဳင္ၿပီးၾကည္ၿပီးျဖစ္ေနေသာ ႏွလံုးေသြး၌ သိစိတ္ေပၚသည္၊ ၾကည္လင္ေနေသာေရ၌ အ႐ုပ္ထင္သလို ၾကံေတြးလိုက္လွ်င္ ေသြးၾကည္ေနေ
သာေနရာ၌ သိစိတ္ျဖစ္ပါသည္။ လယ္တီဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးက ႏွလံုးအိမ္၌ သိစိတ္ျဖစ္ေပၚပံုကို ဆီအိုး၌ ဆီကိုခ်က္လွ်င္ မီးအခ်ိန္ေၾကာင့္ ဆီ
ေပါက္မ်ား ေပၚလာလိုက္ ေပ်ာက္သြားလိုက္ ေပၚလာလိုက္ ေပ်ာက္သြားလိုက္ျဖစ္ေနသလို သိစိတ္မ်ားသည္လည္း ထို႔အတူ ေပၚလာလိုက္ ေပ်ာက္
သြားလိုက္ျဖစ္ေနၾကသည္ကို ဆံုးမပါသည္။ မေနာအၾကည္ထဲမွာ ေပၚလာေသာသိစိတ္သည္ မနာယတန စိတ္အိမ္ျဖစ္ပါသည္။ မေနာအၾကည္စိ
တ္သည္ စိတ္ျဖစ္၍ မနာယတနသည္ နာမ္တရားျဖစ္သည္။ မ်က္စိအၾကည္ နားအၾကည္ ႏွာေခါင္းအၾကည္ လွ်ာအၾကည္ ကိုယ္အၾကည္သည္ ႐ု
ပ္တရားျဖစ္သည္။ ခႏၶာ၌ ထိုသို႔ျဖစ္ေနလွ်င္ ပုဂၢိဳလ္သတၱဝါ ငါသူ လူနတ္ရွာၾကည့္ေသာ္ မရွိျဖစ္ေနသည္၊ မရွိအထဲ၌ လူေလာက၌ ခြဲတမ္းခ်ထားေ
သာ ေယာက္်ားမိန္းမသည္လည္းမရွိပါ၊ သက္သက္ ႐ုပ္နာမ္သာရွိပါသည္။
ယခု ဖသ၁တရားကိုယ္ကို ေကာက္ပါမယ္၊ သဠာယတန၌ ေျခာက္ပါးရွိသလို ဖသ၁၌လည္း ေျခာက္ပါးရွိသည္။ စကၡဳသမၹသ၁ ေသာတသမၹ
သ၁ ဃာနသမၹသ၁ ဇိဝွာသမၹသ၁ ကာယသမၹသ၁ မေနာသမၹသ၁ ဖသ၁ေျခာက္ပါးျဖစ္သည္။ ေန႔တိုင္း မ်က္စိႏွင့္ျမင္ေနရမႈသည္ စကၡဳသမၹသ၁
ျဖစ္သည္၊ မ်က္စိသည္ စကၡဳ ျမင္ေနရမႈသည္ သမၹသ၁ျဖစ္သည္။ ေန႔တိုင္း မ်က္စိႏွင့္ျမင္ေနရသည္ကို သိၾကသည္၊ သို႔ေသာ္လည္း ပါဠိစကားျဖင့္
ေျပာဖို႔မတတ္ၾကျဖစ္သည္၊ ေန႔တိုင္း မ်က္စိႏွင့္ျမင္ရမႈ၌ ငါသူ ပုဂၢိဳလ္သတၱဝါ လူနတ္ျဗဟၼာျဖစ္ေနသည္မဟုတ္ပါ တရားျဖစ္ေနပါသည္။
ေသာတသမၹသ၁၊ ေန႔တိုင္း နားႏွင့္ၾကားေနရသည္။ နားႏွင့္ၾကားေနရသည္၌ ငါသူမဟုတ္ပါ၊ သို႔ေသာ္ ငါၾကားသည္ သူၾကားသည္ေျပာသည္၊
ထိုသို႔ ငါၾကားသည္ သူၾကားသည္မေျပာလွ်င္လည္း ေလာကႀကီးက နားမလည္ျဖစ္သည္။ အသံတစ္ခုကားဆိုလွ်င္ ငါလည္းၾကားလိုက္သည္ေျပ
ာမွ နားလည္မယ္ျဖစ္သည္၊ အေျပာ၌ ငါေျပာ၍ အသိ၌ ငါမဟုတ္ပါ၊ ၾကားေနရမႈသည္ ငါမဟုတ္ သက္သက္ ေသာတသမၹသ၁ျဖစ္သည္။
ဃာနသမၹသ၁၊ ႏွာေခါင္းႏွင့္ အနံ႔ကို ေန႔တိုင္း နံေနရသည္။ မနံေစလို၍လည္းမရပါ ႏွာေခါင္းရွိ၍ ေန႔တိုင္း နံေနရသည္။ ဇိဝွာသမၹသ၁၊ လွ်ာႏွ
င့္ ေန႔တိုင္း စားေနရ လွ်က္ေနရသည္၊ အနည္းဆံုး ကိုယ့္လွ်ာရည္ကို မ်ိ ဳေနရသည္၊ ထိုအလုပ္ကို မလုပ္လို၍လည္းမရပါ၊ မလုပ္လွ်င္ ေသရလိမ့္မ
ယ္ျဖစ္သည္။ ကာယသမၹသ၁၊ ေန႔တိုင္း ထိုင္ရသည္၊ ထရသည္၊ ရပ္ရသည္၊ သြားရသည္၊ အိပ္ရသည္၊ တျခားအလုပ္ကုိ မလုပ္လို၍ရသည္၊ ထို
င္ရ ထရစေသာအလုပ္ကို မလုပ္လို၍မရပါ၊ ထိုသို႔ ေန႔တိုင္းလုပ္ေနရမႈသည္ ကာယသမၹသ၁ျဖစ္သည္။ ယခု ဤေနရာ၌ ထိုင္ေနၾကျခင္းသည္ ကာယသမၹသ၁ျဖစ္ေနသည္၊ ထိုင္ေနၾကသည္ကို ကာယသမၹသ၁ျဖစ္ေနသည္ ေျပာဆို၍ နားမလည္ၾကပါ၊ ထိုင္ေနသည္ေျပာမွ နားလည္သည္။
ေစ်းေရာင္းေစ်းဝယ္ ထမင္းခ်က္ေရခပ္စသည္ျဖင့္ အလုပ္အားလံုးသည္ ကာယသမၹသ၁တရား ျဖစ္ေနပါသည္။
မေနာသမၹသ၁၊ ေန႔တိုင္း စိတ္ႏွင့္ၾကံေတြးေနရသည္။ ျမင္ဖူး ၾကားဖူး နံဖူး စားဖူး လုပ္ကိုင္ဖူးသည္ကို ၾကံေတြးစဥ္းစားျခင္းသည္ မေနာသမၹ
သ၁ျဖစ္သည္။ မျမင္ဖူး မၾကားဖူး မနံဖူး မစားဖူး မလုပ္ဖူးသည္တို႔ကို ၾကံေတြးစဥ္းစား၍မရပါ၊ မၾကံစည္ မစဥ္းစားဘဲလည္း ေန၍မရျဖစ္သည္၊ ထို
ၾကံေတြးမႈသည္ တရားလည္ပတ္မႈျဖစ္ပါသည္။ စကၡဳသမၹသ၁အစ မေနာသမၹသ၁အဆံုးသည္ ဖသ၁ေျခာက္မ်ိ ဳးျဖစ္သည္။ ျမင္ေနရမႈ ၾကားေနရမႈ
နံေနရမႈ စားေနရမႈ လုပ္ကိုင္ေနရမႈ စဥ္းစားၾကံေတြးေနရမႈတို႔ႏွင့္ တစ္ရက္တစ္ရက္စီ ကုန္ဆံုးၾကသည္၊ သူသူကိုယ္ကိုယ္ ၾကားေနရမႈ ျမင္ေနရ
မႈစသည္ ဖသ၁ေျခာက္မ်ိ ဳးျဖစ္ေနသည္ကို ငါအလုပ္မ်ားသည္စသည္ျဖင့္ ေျပာၾကသည္၊ ထိုေျခာက္မ်ိ ဳးထက္လည္း အပိုမရွိပါ၊ ထိုေျခာက္မ်ိ ဳးျဖစ္
ေပၚေနျခင္းသည္ တရားျဖစ္ေပၚေနမႈျဖစ္ပါသည္။
ဖသ၁သည္ ေစတသိက္ျဖစ္၍ နာမ္ျဖစ္သည္၊ ျမင္မႈ၌ မ်က္စိသည္ ႐ုပ္တရားျဖစ္၍ ျမင္မႈသည္ နာမ္တရားျဖစ္သည္။ ျမင္မႈ၌ ႐ုပ္နာမ္ေပၚသ ည္။ၾကားမႈ၌လည္း အသံသည္႐ုပ္တရား ၾကာေနေသာအမူအရာသည္နာမ္ ႐ုပ္နာမ္ျဖစ္သည္။ နံသည္ စားသည္ လုပ္ကိုသည္ ေတြးေတာၾကံစ ည္သည္တို႔၌လည္း ႐ုပ္နာမ္ျဖစ္ေနၾကသည္။ ဖသ၁သည္ ေစတသိက္ျဖစ္၍ စိတ္ႏွင့္မတြဲဘဲမရပါ၊ ေစတသိက္သည္ စိတ္ႏွင့္ အၿမဲတြဲရသည္။ ခႏၵာ၌ ငါသူမရွိ ဖသ၁ေျခာက္မ်ိ ဳးသာရွိသည္၊ အခ်င္းေျပာလွ်င္ ႐ုပ္နာမ္သာရွိပါသည္။
ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဓေမၼသု ဓမၼာႏုပသ၁ီ ဝိဟရတိ၊ ဖသ၁တရားကို ဖသ၁တရားလို႔သိပါေဟာထားသည္၊ ဖသ၁တရားကို ဖသ၁တရားသိ
လွ်င္ တရားကိုသိရာက်ပါသည္။ တရားကိုသိလွ်င္ အသိခံျဖစ္ေသာတရား၏ မၿမဲပံုကို သိျမင္၍ ရသြားပါသည္၊ ျမင္ေနရေသာ အသိခံတရားသ
ည္ တခဏေနၿပီး ေပ်ာက္သြားပါသည္။ ေလာက၌ ထိုသေဘာကို မျမင္လိုက္ၿပီ မၾကားလိုက္ၿပီ မနံလိုက္ၿပီစသည္ျဖင့္ေျပာၾကသည္၊ ထိုအေျပာ
သည္ ျဖစ္ၿပီးေပ်ာက္သြားျခင္းကို ေျပာျခင္းျဖစ္သည္။
သမုဒယဓမၼာႏုပသ၁ီဝါ ဓေမၼသု ဝိဟရတိ၊ ဝယဓမၼာႏုပသ၁ီဝါ ဓေမၼသု ဝိဟရတိ၊ ဓမၼေခၚေသာ ျမင္မႈၾကားမႈသည္ ေပၚလာသည္ ေပ်ာက္သြား
သည္၊ ေပၚလာသည္ ေပ်ာက္သြားသည္ကို သိေနပါ၊ ထိုသို႔သိေနလွ်င္ ငါသူ ပုဂၢိဳလ္သတၱဝါကို သိေနသည္မဟုတ္ပါ တရားကို သိေနမႈျဖစ္သည္။
ကေလးသူငယ္ေျပာသလို အားလံုးျဖစ္ပ်က္သာ မျဖစ္ပ်က္ေသာအရာသည္မရွိ ေျပာသည္ႏွင့္မတူပါ၊ ထိုအေျပာသည္ အျဖစ္အပ်က္ကိုမျမင္ဘဲ
ေျပာေသာအေျပာသာျဖစ္သည္။ ယခု အျဖစ္အပ်က္ကို စိတ္မွာ သိျမင္ေနရပါမယ္၊ သိျမင္ေနမွသာ ဉာဏ္ေပၚပါသည္။ ကေလးသူငယ္ေျပာစ
ကားသည္ သူတစ္ပါးထံမွၾကားရ၍ ေျပာေသာစကားျဖစ္သည္၊ ယခုသည္ အျဖစ္အပ်က္ကို ဉာဏ္မွာထင္ရပါမယ္။
ဖသ၁တရားကိုယ္ၿပီးေသာ္ ေဝဒနာတရားကိုယ္ျဖစ္သည္။ ဖသ၁၌ ေျခာက္မ်ိ ဳးရွိသလို ေဝဒနာ၌လည္း ေျခာက္မ်ိ ဳးရွိသည္၊ စကၡဳသမၹသ၁ဇာ ေ
ဝဒနာ၊ ေသာတသမၹသ၁ဇာ ေဝဒနာ၊ ဃာနသမၹသ၁ဇာ ေဝဒနာ၊ ဇိဝွာသမၹသ၁ဇာ ေဝဒနာ၊ ကာယသမၹသ၁ဇာ ေဝဒနာ၊ မေနာသမၹသ၁ဇာ ေဝဒ
နာ ေျခာက္ပါးျဖစ္သည္။ ေဝဒနာကို ခံစားမႈျပန္ထားသည္၊ ခံစားမႈသည္ ေျခာက္ပါးရွိသည္။ စကၡဳသမၹသ၁ဇာ ေဝဒနာပါဠိကို အနက္ထင္လွ်င္ စ
ကၡဳ ၊ မ်က္စိ။ ဇာ၊ ေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ။ ေဝဒနာ၊ ခံစားျခင္း။ ယင္းကို ပါဠိစကားျဖင့္ စကၡဳသမၹသ၁ဇာ ေဝဒနာျဖစ္သည္။ တစ္ဦးဦးကို ေတြ႔ျမင္ေသာအ
ခါ ျမင္ေတြ႔ရမႈေၾကာင့္ ဝမ္းေျမာက္မႈျဖစ္သည္၊ ထိုသေဘာသည္ ျမင္ရမႈေၾကာင့္ ဝမ္းေျမာက္ေသာ ေသာမနသ၁ ေဝဒနာ ျဖစ္ေပၚလာသည္။ တစ္
ခါတေလ ကိုယ္ႏွင့္အဆင္မသင့္သူကို ေတြ႔ျမင္ေသာအခါ မေက်နပ္ေသာ ေဒါမနသ၁ ေဝဒနာ ျဖစ္ေပၚလာသည္၊ တစ္ေယာက္အထံ၌ ေသာမန
သ၁ ေဝဒနာေပၚ၍ ေနာက္တစ္ေယာက္အထံ၌ ေဒါမနသ၁ ေဝဒနာေပၚသည္။ ခံစားမႈကို ျဗဳန္းစားႀကီးမသိႏိုင္ပါ၊ ေမးၾကည့္မွ ဝမ္းသာဝမ္းနည္း ခံ
စားမႈကို သိႏိုင္ပါသည္။
ျမင္ရမႈေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ ခံစားမႈ၊ ၾကားရမႈေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ ခံစားမႈ၊ နံရမႈေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ ခံစားမႈ၊ စားရမႈေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ ခံစားမႈ၊ လုပ္ကိုင္
ရမႈေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ ခံစာမႈ၊ ၾကံစည္ေတြးေတာမႈေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ ခံစားမႈတို႔သည္ ေျခာက္ခုရွိသည္။ ထိုခံစားမႈေျခာက္ခုျဖင့္ ဝမ္းေျမာက္ဝမ္းသာ
ေပၚေနသည္ကို ကေလးသူငယ္ေတာင္မွ သိပါသည္၊ ကေလးသည္ မိခင္ကိုျမင္လွ်င္ ေပ်ာ္ျမဴးလွ်က္ မိခင္ထံသို႔ လိုက္ဖို႔ေတာင္းသည္၊ အျခားသူ
ကိုျမင္ေသာ္ မ်က္ႏွာလွည့္သြားသည္၊ မိခင္သည္ ကေလးတင္ပါးကို ဆိုးသည္ဆိုလ်က္ ပုတ္လိုက္လွ်င္ ငိုေနျပန္ၿပီ၊ ကေလးကို ေခ်ာ႔ျမွဴလိုက္လွ်င္
အငိုတိတ္သြားျပန္သည္၊ ဤသေဘာတို႔သည္ ခံစားမႈ ေျပာင္းေနျခင္းျဖစ္သည္။ လူႀကီးတို႔၌လည္း ထိုသေဘာတူျဖစ္သည္။
တစ္ရက္တစ္ရက္၌ ျမင္ရမႈေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ ခံစားမႈ၊ ၾကားရမႈေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ ခံစားမႈအစရွိသည္တို႔ႏွင့္ အခ်ိန္ကုန္လြန္သြားသည္။ ခံစားမႈ
ေဝဒနာသည္ အျမဲျဖစ္ေနသည္၊ ျဖစ္တိုင္းလည္း ပ်က္ေနမႈသည္ ရွိပါသည္၊ သို႔ေသည္လည္း ခံစားမႈေဝဒနာ ျဖစ္ပ်က္ေနသည္ကို မသိတတ္ျဖစ္
သည္။ ျဖစ္ေနသည္က ခံစားမႈေဝဒနာျဖစ္ေနသည္၊ တရားကိုယ္ကို မေကာက္တတ္ေသာအခါ ျဖစ္ေနေသာေဝဒနာကို ငါဝမ္းသာသည္၊ ငါဝမ္း
နည္းသည္စသည္ျဖင့္ ေဝဒနာကို ငါသူယူလိုက္သည္။ ေဝဒနာကို ငါသူယူလွ်င္ တရားမရႏိုင္ပါ၊ ေဝဒနာ အတၱေတာ သမႏုပသ၁တိ၊ ေဝဒနာကို
ငါသူယူထားလွ်င္ အတၱဆိုေသာအပင္းသည္ ခႏၶာမွာ ဝင္လာပါသည္။
ဘုရားမရွိေသာ ေခတ္ကာလမ်ား၌ တရားအားထုတ္ရန္အတြက္ ေတာထြက္ၾကသည္၊ ေဝဒနာကို ငါသူမဟုတ္ မသိတတ္သည္ျဖစ္၍ တစ္သ
က္လံုး တရားအားထုတ္ေသာ္လည္း တရားမရဘဲ စ်ာန္အဘိညာဥ္ရလ်က္ ေသေသာအခါ ျဗဟၼာဘံုကို ေရာက္သြားသည္။ တရားရလွ်င္ ျဗဟၼာဘံု
ကိုမေရာက္ပါ၊ တရားရလွ်င္ နိဗၺာန္ကိုေရာက္ပါမယ္၊ အနည္းဆံုး ေသာတာပန္ျဖစ္ပါမယ္၊ သို႔မဟုတ္ သကဒါဂါမ္၊ အနာဂါမ္၊ ရဟႏၲာထိ တက္သြ
ားမယ္ျဖစ္သည္။ တရားမရေသာအေၾကာင္းသည္ တရားေဟာသူမရွိ၍ တရားကိုတရားမွန္းမသိ ငါခ်ည္းထင္သြားခဲ့၍ျဖစ္သည္။
ခံစားမႈေဝဒနာသည္ မ်က္စိမွာလည္း ေဝဒနာေပၚသည္၊ နားမွာလည္း ေဝဒနာေပၚသည္၊ ႏွာေခါင္းမွာလည္း ေဝဒနာေပၚသည္၊ လွ်ာမွာလည္း ေ
ဝဒနာေပၚသည္၊ ကိုယ္မွာလည္း ေဝဒနာေပၚသည္၊ ေဝဒနာမရွိေသာ အခ်ိန္သည္ မရွိျဖစ္သည္။ လမ္းခရီး၌ လမ္းကိုစိုက္ၿပီး ၾကည့္သြားေနေသာ
အခါ၌ ဝမ္းေျမာက္မႈလည္းမေပၚ ဝမ္းနည္းမႈလည္းမေပၚပါ၊ အထက္မိုးကုတ္စက္ဝိုင္းကို ေမ်ွာ္ၾကည့္ေသာ္ ဝမ္းေျမာက္မႈ ဝမ္းနည္းမႈမရွိပါ၊ ဝမ္းသာ
ဝမ္းနည္းမရွိေသာ သေဘာသည္ မ်က္စိမွာေပၚေသာ ဥေပကၡာ ေဝဒနာျဖစ္သည္။ နား၌ အသံကို ၾကားေတာၾကားသည္၊ သို႔ေသာ္ ဝမ္းသာဝမ္းန
ည္းမေပၚ ျခင္းသည္ ဥေပကၡာ ေဝဒနာျဖစ္သည္။ ႏွာေခါင္းမွ အနံ႔ကိုနံေသာအခါ ဝမ္းသာဝမ္းနည္းမေပၚ ျခင္းသည္ ဥေပကၡာ ေဝဒနာျဖစ္သည္။ အစားအစာကို စာေသာအခါ လွ်ာမွာထိ႐ံုေလာက္၌ ဥေပကၡာ ေဝဒနာျဖစ္သည္။ မ်က္စိမွာ ဥေပကၡာ ေဝဒနာ၊ နားမွာ ဥေပကၡာ ေဝဒနာ၊ ႏွာေခါင္း
မွာ ဥေပကၡာ ေဝဒနာ၊ လွ်ာမွာ ဥေပကၡာ ေဝဒနာေပၚပါသည္။
ခႏၶာကိုယ္မွာ ေဝဒနာ ႏွစ္မ်ိ ဳးေပၚသည္၊ ခႏၶာကိုယ္ကို အပ္ႏွင့္ထိုးေသာ္ နာၾကင္သည္၊ ဝါဂြမ္းႏွင့္ပြတ္ေသာ္ သာယာသည္၊ အပ္ႏွင့္ထိုးေသာ္ ဒု
ကၡ ေဝဒနာ၊ ဝါဂြမ္းႏွင့္ပြတ္ေသာ္ သုခ ေဝဒနာေပၚသည္၊ ခႏၶာ၌ အထိအေတြ႔ကိုလိုက္၍ သုခ ဒုကၡ ေဝဒနာႏွစ္မ်ိ ဳးျဖစ္ေပၚသည္။ စိတ္မွာ ေဝဒနာ
သံုးမ်ိ ဳးေပၚသည္၊ စိတ္၌ ဝမ္းေျမာက္ဝမ္းသာျဖစ္ေသာအခါ သုခ ေဝဒနာ၊ စိတ္ညစ္ေသာအခါ ဒုကၡ ေဝဒနာေပၚသည္။ တစ္ခါတေလ ေျပာဆိုလုပ္
ကိုင္၍မရလွ်င္ ကံမသကာႏွလံုးသြင္းလ်က္ စိတ္၌ လ်စ္လ်ဴ ရွဳ ျခင္းသည္ ဥေပကၡာ ေဝဒနာျဖစ္သည္။ ဝမ္ထဲမွာ သုခ ဒုကၡ ဥေပကၡာ ေဝဒနာသံုးမ်ိ ဳး
ေပၚသည္၊ သုခကို ေသာမနသ၁လည္းေခၚသည္၊ ဒုကၡကို ေဒါမနသ၁လည္းေခၚသည္။ စိတ္ညစ္သည္ မေက်နပ္ျဖစ္သည္ ဒုကၡ ေဝဒနာျဖစ္သည္၊
ဝမ္းသာသည္ ေက်နပ္မႈျဖစ္သည္ သုခ ေဝဒနာျဖစ္သည္၊ တစ္ခါတေလ မတပ္ႏိုင္ သူ႔ဟာႏွင့္သူကံသာ စိတ္၌ ႏွလံုးသြင္းထားလိုက္မႈသည္ ဥေပ
ကၡာ ေဝဒနာျဖစ္သည္။
မ်က္စိမွာ ဥေပကၡာ ေဝဒနာ၊ နားမွာ ဥေပကၡာ ေဝဒနာ၊ ႏွာေခါင္းမွာ ဥေပကၡာ ေဝဒနာ၊ လွ်ာမွာ ဥေပကၡာ ေဝဒနာ၊ ကိုယ္မွာ သုခ ဒုကၡ ေဝဒနာ
ႏွစ္ပါး၊ စိတ္မွာ သုခ ဒုကၡ ဥေပကၡာ ေဝဒနာပါးျဖစ္သည္။ ဤခႏၶာ၌ ေဝဒနာကင္းေသာေနရာသည္ မရွိျဖစ္သည္၊ ဤခႏၶာသည္ ငါသူမဟုတ္ ေဝဒ
နာတို႔သာျဖစ္သည္။ ျမင္ေသာ္ၾကားေသာ္ ေဝဒနာတို႔သာျဖစ္ေနသည္၊ ျဖစ္ေနေသာေဝဒနာကို ေဝဒနာလို႔သိေပးရသည္၊ ေဝဒနာကို ေဝဒနာသိလွ်
င္ ငါသူအသိသည္ ေပ်ာက္သြားပါသည္။ အေျပာ၌ ငါဝမ္းေျမာက္သည္ ငါစိတ္ညစ္သည္ ငါႏွင့္ေျပာရသည္၊ သို႔ေသာ္ သိေသာအခါ၌ ဝမ္းေျမာက္
စရာႏွင့္ေတြ႔၍ ဝမ္းေျမာက္ေနသည္၊ ဝမ္းနည္းစရာႏွင့္ေတြ႔၍ ဝမ္းနည္းျခင္းျဖစ္ေနသည္ကို သတိႏွင့္ သိလိုက္ရပါသည္။
ေဝဒနာျဖစ္ေပၚေနသည္ကို သတိႏွင့္သိေနလွ်င္ ေယာက္်ား မိန္းမ ပုဂၢိဳလ္ သတၱဝါ အသက္ ဇီဝလိပ္ျပာ ျဖစ္ေပၚမလာဘဲ ခံစားမႈေဝဒနာ ျဖစ္ေပၚ
ေနသည္ကို သိေနပါသည္၊ ခံစားမႈေဝဒနာ ျဖစ္ေပၚေနသည္ကို သိေနမႈသည္ တရားကိုသိေနပါသည္။ ထိုသေဘာကို ေဝဒေနသု ေဝဒနာႏုပသ၁ီ ဝိဟရတိ၊ ေဝဒနာကို ေဝဒနာသိလ်က္ ထိုသိေနေသာေဝဒနာသည္ သမုဒယဓမၼာႏုပသ၁ီဝါ ေဝဒေနသု ဝိဟရတိ၊ ျဖစ္ၿပီးပ်က္သြားပါသည္။ ေဝဒ
နာကို ျဖစ္ပ်က္ရွဳ ၿပီးသြားပါ၊ ျဖစ္ပ်က္ရွဳ ၿပီးသြားလွ်င္ နိဗၺာန္ကို ေရာက္လိမ့္မယ္ျဖစ္သည္၊ ေဝဒနာကို ျဖစ္ပ်က္ရွဳေနလွ်င္ နိဗၺာန္တံခါးသည္ ကိုယ့္အ
တြက္ ပြင့္ေနၿပီျဖစ္ပါသည္။
နိဗၺာန္တံခါး ပြင့္ၿပီျဖစ္ေသာ္လည္း ကိုယ္က ဤအတိုင္း ထိုင္ၾကည့္ေန၍မရပါ၊ ဝင္ေရာက္ေအာင္ထိ ကိုယ္က သြားရမယ္ျဖစ္သည္။ ဝင္ေရာက္ရန္အတြက္ ျဖစ္ပ်က္ျမင္ေသာ္ ျဖစ္ပ်က္ကို မုန္းေအာင္ရွဳရသည္၊ ျဖစ္ပ်က္ခ်ည္းနားလည္ထားၿပီး ျဖစ္ပ်က္ကိုမုန္းၿပီျဖစ္ေသာ္လည္း ျဖစ္
ပ်က္ဆံုးေအာင္ ျဖစ္ပ်က္ကို မျမင္ေအာင္ရွဳရသည္၊ လမ္းအတိုင္းသြားေသာ္ ျဖစ္ပ်က္ဆံုးလွ်င္ နိဗၺာန္ကိုေရာက္ပါသည္။ ျဖစ္ပ်က္ျမင္ ျဖစ္ပ်က္မုန္း
ျဖစ္ပ်က္ဆံုးသည္ ႏွစ္လွမ္းသံုးဖဝါးသာရွိသည္၊ ႏွစ္လွမ္းသံုးဖဝါး လွမ္ဖို႔ကိုပ်င္းလွ်င္ နိဗၺာန္ကို မေရာက္ႏိုင္ပါ။ တရားအလုပ္ကိုလုပ္ရန္ ပ်င္းလာခဲ့
၍ျဖစ္သည္ကို ယခု ကိုယ့္ခႏၶာကိုၾကည့္၍ အေျဖထြက္ပါသည္။
ေဝဒနာေပၚလွ်င္ ေဝဒနာကိုသိေပး၍ ေဝဒနာကို ျဖစ္ပ်က္ရွဳ ေသာ္ နိဗၺာန္တံခါးပြင့္သည္ကို သံယုတ္ပါဠိေတာ္၌ ေဟာထားပါသည္။ သဟမၸတိ
ျဗဟၼာမင္းသည္ ျမတ္စြာဘုရားထံသို႔လာေရာက္ၿပီး တရားေဟာရန္ ေတာင္းပန္ေလွ်ာက္ထားေသာအခါ ျမတ္စြာဘုရား ေျပာစကားရွိသည္၊ အပါ
႐ုတာ ေတသံ အမတသ၁ ဒြါရာ၊ ေယ ေသာတဝေႏၲာ ပမုဥၥႏၲဳ သဒၶံ၊ သဟမၸတိျဗဟၼာမင္း ငါဘုရားကို ယံုၾကည္ဖို႔ရန္လိုေသးသည္၊ ငါဘုရားကို မ
ယံုၾကည္ ထိုဘုရားမ်ားကို ယံုၾကည္သြား၍မရပါ၊ ငါဘုရားကိုယံုၾကည္မွ ငါ့စကားကို နားေထာင္မယ္ျဖစ္သည္၊ ငါဘုရားကို ယံုၾကည္သူတို႔အတြ
က္ ယေန႔ကစ၍ မေသေသာတံခါးကို အၿမဲဖြင့္လွစ္ထားပါၿပီ ေဟာထားပါသည္။ မေသေသာတံခါးကို အၿမဲဖြင့္လွစ္ထားသည္ ဆိုေသာစကားသ
ည္ အေျပာလြယ္သေလာက္ သေဘာသည္ ေလးနက္ပါသည္။
ဘုရားမပြင့္မီ မေသေသာတံခါသည္ ပိတ္ေနသည္၊ ကိုယ္က ဝင္လို၍ ဝင္၍မရျဖစ္သည္၊ ဖြင့္ဖို႔လည္းမတတ္ျဖစ္သည္၊ ဘုရားမပြင္မီ မေသေ
သာတံခါးပိတ္၍ ေသေသာတံခါးသည္ ပြင့္ေနသည္။ ယင္းေၾကာင့္ ထိုဘဝမွေသၿပီးလွ်င္ ယခုဘဝ၌ ေသဖို႔ခႏၶာျဖစ္ေနသည္၊ ဤဘဝကေနေသ
ၿပီး ေနာက္ဘဝ၌ ခႏၶာရ၍ေသရလိမ့္မယ္၊ ထိုသေဘာသည္ ေသေသာတံခါး ပြင့္ေနပါသည္။ ဤအတိုင္းသာျဖစ္လွ်င္ ေရတြက္၍မေရေအာင္ ေ
သေသာတံခါးသည္ ပြင့္ေနပါသည္။ ျမတ္စြာဘုရားက ငါဘုရားကို ယံုၾကည္သူတို႔အတြက္ ေသေသာတံခါးကိုပိတ္၍ မေသေသာတံခါးကို ဖြင့္ထ
ားလိုက္ပါသည္။
ေဝဒနာမွေန၍ တဏွာကို ကူးသြားလွ်င္ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ လည္လမ္းျဖစ္သည္။ တဏွာလာေသာ္ ေသလမ္းသိုေရာက္၍ အေသတံခါးပြင့္သည္၊ စိ
တ္ထဲ၌ စည္းစိမ္ကို လိုခ်င္ေသာစိတ္ ဘဝေကာင္းကို လိုခ်င္ေသာစိတ္သည္ တဏွာျဖစ္သည္။ လြန္ခဲ့ေသာ အတိတ္ဘဝ၌ လူ႔ဘဝကိုရလိုပါ၏ လူ႔ဘဝကိုရလိုပါ၏ စိတ္၌ လိုခ်င္မႈျဖင့္ ေတာင္းတလ်က္ ကုသိုလ္ကို ျပဳလုပ္လာခဲ့သည္ျဖစ္၍ အမွန္ေရာက္လာေသာအခါ သခ်ႋ ဳင္းကုန္းကိုေရာက္
ေနသည္။ လူ႔ဘဝကိုေရာက္လွ်င္ မေသ၍မလြတ္ပါ၊ ေသရျခင္းသည္ ကိုယ္အတြက္ အေသတံခါးပြင့္ေန၍ျဖစ္သည္။ အေသတံခါးကို ပိတ္လိုသ
ည္ျဖစ္လွ်င္ ေဝဒနာကို ျဖစ္ပ်က္ရွဳရပါမယ္၊ အရွဳခံေဝဒနာသည္ ျဖစ္ပ်က္ဒုကၡ သိဉာဏ္သည္မဂၢ၊ ဉာဏ္ရသြားပါၿပီ၊ ဉာဏ္ရသြားလွ်င္ တဏွာသ
ည္ ကိုယ့္ခႏၶာမွာ ျဖစ္ခြင့္မရႏိုင္ျဖစ္သည္။ တဏွာျဖစ္ခြင့္မရွိေသာ္ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ ထြက္လမ္းျဖစ္သည္။ ထြက္လမ္းစကားသည္ အေသကေန၍ မေ
သရာကို ထြက္သြားျခင္းကို ဆိုလိုသည္၊ မေသရာသို႔ထြက္သြားျခင္းသည္ ကံေကာင္း၍မဟုတ္ ဉာဏ္ေကာင္း၍ျဖစ္ပါသည္။
ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ကို စက္ဝိုင္းလုပ္ၿပီး သင္ေပး၍ နားလည္ရန္ လြယ္ကူသြားပါသည္၊ မိမိတို႔ တရားလုပ္ရမယ့္ေနရာကို လယ္ကူစြာသိသြားပါသည္
။ မိုးကုတ္ဆရာေတာ္ႀကီးသည္ ေဝဒနာႏွင့္တဏွာအၾကားမွာ ဘုရားျဖစ္သည္ကို ေဟာထားပါသည္၊ ေဝဒနာမရွိေအာင္ရွဳ၍ ဘုရားျဖစ္ပါသည္။ ေ
ဝဒနာနိေရာဓာ တဏွာနိေရာေဓာ၊ ေဝဒနာနိေရာဓလည္း နိဗၺာန္၊ တဏွာနိေရာဓလည္း နိဗၺာန္ျဖစ္သည္။ တဏွာနိေရာဓျဖစ္ေသာ္ ဇာတိ ဇရာမရ
ဏသည္ မလာျဖစ္သည္၊ ဇာတိ ဇရာမရဏ ၿငိမ္းျခင္းသည္ နိဗၺာန္ျဖစ္ပါသည္။ ယင္းေၾကာင့္ တရားမွတ္မႈသည္ မေသတံခါးပြင့္ပါသည္။ ယခု အ
ခ်ိန္ေစ့၍ တရားထိုင္ၾကရေအာင္။
